الف ) مقدمه:

«لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ رَبِيعٌ وَ رَبِيعُ الْقُرْآنِ شَهْرُ رَمَضَان»‏ 

«براي هر چيز بهاري است و بهار قرآن، ماه رمضان است» امام باقر ^{(عليه السلام)} كافي، ج 2، ص 630

ماه رمضان كه بهاري ترين فصل زندگي معنوي انسان است، بهاري ترين ماه قرآن نيز مي باشد. نزول كتاب هدايت در ماه رحمت و بركت و مغفرت الهي، خود حاكي از جدا نشدن قرآن و رمضان از يكديگر است، همانطور كه در خود قرآن نيز به اين موضوع اشاره شده است: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآن». ماه رمضان ماهي است كه قرآن در آن نازل شده است. اكنون كه اين ماه، تجلي­گاه قرآن است، زیبنده است كه با اين كتاب آسماني و كلام الهي انس بيشتري بگيريم؛ چرا كه سفارشات زيادي از سوي پيشوايان و بزرگان دین به مأنوس شدن با قرآن در اين ماه شده است. زيرا قرآن، حافظ و پشتیبان انسان است و با قرائت قرآن و تدبر و تأمل در آيات آن انسان از آفات زمانه ايمن خواهد بود و چه نیکوست که این ارتباط و انس و پیوند در مکانی به نام مسجد باشد که خداوند از آنجا با عنوان خانه خود بر روی زمین نام می­برد و نیز رسول مکرّمش در این­باره فرموده است: إِنَّما نُصِبَتِ المَساجِدَ لِلقِرآنِ؛ مساجد را برای قرآن ساخته اند». (وسایل الشیعه، جلد 3 ، صفحه 403) « مَن أَحَبَّ القُرآنَ فَلیُحِبَّ المَساجِدَ؛ کسی که دوستدار قرآن است مساجد را نیز دوست دارد (مستدرک الوسایل، جلد 3، صفحه 355)

قرآن کلام خدا و مسجد خانه خدا است، هر دو نور خدا هستند، بنابراین دوستدار قرآن، دوستدار مسجد است و دوستدار مسجد، دوستدار قرآن؛ بین قرآن و مسجد ارتباط و پیوندی عظیم و مستحکم وجود دارد و این گفتار نشانه اهمیت تلاوت قرآن در مساجد است.

متولیان مساجد باید فضای مساجد را به گونه­ای مهیا نمایند که روز به روز و بیش از پیش شاهد گسترش انس با قرآن و اجرای برنامه­های قرآنی در مساجد باشیم. به یقین ماه مبارک رمضان می­تواند نقطه شروع و اوج این حرکت عظیم قرآنی باشد. چنانکه دیدار مقام معظم رهبری^{(مدظله العالی)} با قاریان و حافظان و فعالان قرآنی در روز اول ماه مبارک رمضان، مؤید این نکته است. با تأسی از این حرکت قرآنی معظم له که الگوی همه قرآنیان است ستاد عالی کانون­های فرهنگی هنری مساجد کشور تصمیم گرفت این برنامه و حرکت ارزشمند را در سراسر کشور برنامه­ریزی و به اجرا درآورد و از فرصت عظیم ماه مبارک رمضان برای تببین اهمیت و گسترش فعالیت­ها و برنامه­های قرآنی در مساجد استفاده نماید و علاوه بر اینکه مساجد در این ماه پربرکت و بهار قرآن برنامه­های خاص قرآنی را به اجرا می­گذارند برای همه ایام سال فعالیت­های قرآنی داشته باشند.

الف ) مبنای طرح :

اللَّهُمَّ قَرِّبْنِي فِيهِ إِلَى مَرْضَاتِكَ وَ جَنِّبْنِي فِيهِ مِنْ سَخَطِكَ وَ نَقِمَاتِكَ وَ وَفِّقْنِي فِيهِ لِقِرَاءَةِ آيَاتِكَ بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ

انس با قرآن دلهاى ما را با معارف قرآن آشناتر خواهد كرد. هرچه در دنياى اسلام كمبود هست، بر اثر دورى از معارف الهى و معارف قرآنى است. قرآن كتاب حكمت است، كتاب علم است، كتاب حيات است. حيات امتها و ملتها در آشنائى با معارف قرآن و عمل به مقتضاى اين معارف و عمل به احكام قرآنى است . ^{مقام معظم رهبری (مدظله العالی)11/5/90}

ب) اهداف کلی : 

-        احیاء سنت توجه ویژه به قرآن شناسی در ماه مبارک رمضان

-        ترغیب متولیان مسجدی به فراهم نمودن زمینه اجرای برنامه­های قرآنی در طول ماه مبارک رمضان

-        ایجاد پیوند قرآنی بین مسجد، مردم، متولیان مساجد و نهادهای فرهنگی، قرآنی و اجرایی استان

-        ضرورت توجه به انس هر چه بیشتر عموم مردم با قرآن کریم و ارتقاء معارف قرآنی

-        ارائه الگوی برنامه قرآنی برای مساجد

-        ترویج فرهنگ فعالیت های قرآنی

ج) اهداف جزئی:

- بهره­گیری مناسب و کافی از فضای قرآنی ماه مبارک رمضان در مساجد برای احیاء و تقویت برنامه­های قرآنی

-  توجه بیش از پیش به برنامه­ریزی و اجرای برنامه­های قرآنی در کانون­های مساجد

- استفاده از ظرفیت های استانی در اجرای برنامه مشترک قرآنی

-  شناسایی و تکریم فعالان قرآنی جهت ترغیب برای حضور در برنامه های قرآنی مساجد

د) اهداف رفتاری:  

- برگزاری برنامه­ای مناسب شأن قرآنی در مساجد همزمان با شروع ایام ماه مبارک رمضان

- برگزاری محفل قرآنی در استان­ها به تأسی از دیدار مقام معظم رهبری ^{مدظله العالی} در روز اول ماه مبارک رمضان هر سال با قاریان، حافظان و فعالان قرآنی

- برگزاری جلسات تلاوت قرآن در مساجد (تحقق فرمایشات مقام معظم رهبری ^{مدظله العالی})

- استقبال مردم از برنامه­ها و فعالیت­های قرآنی مساجد

ه) کلیات طرح :

-        همکاری و تعامل منسجم و شایسته در برنامه­ریزی و اجرای طرح با سایر نهادها و ارگان­های ازجمله استفاده از ظرفیت بسیج مورد انتظار است.

ب) برگزاری جلسات هماهنگی و اقدامات اجرایی:

- هزینه اجرای برنامه از محل کمک­های مردمی و دستگاه­های اجرایی و مشارکت­کننده تامین شود. در این زمینه در ماه شعبان با انجام تبلیغات از سوی مسجد نسبت به دریافت کمک های مالی از مردم اقدامات لازم توسط مساجد صورت پذیرد.

- از ظرفیت حوزه­های علمیه و ائمه محترم جماعات از روزهای قبل برای تبیین و اطلاع­رسانی بهره گرفته شود و در این خصوص با برگزاری جلسات با ائمه جماعات و حوزه­های علمیه، برنامه بصورت کامل توجیه شود.

- از نقش محوری ائمه جماعات نسبت به تببین اهداف و ضرورت انجام امور قرآنی برای مردم در ایام ماه شعبان بهره گرفته شود.

نکاتی که توسط ائمه جماعات در حین اجرای برنامه برای مردم باید تبیین شود :

·        تببین اهمیت قرآن شناسی و جایگاه مساجد در اجرای برنامه­های قرآنی(تلاوت نور، تفسیر و...)

·        ضرورت و اهمیت توجه بیشتر مردم به قرآن و مفاهیم قرآنی و بهره­گرفتن از کلام الهی در امور زندگانی

·        حضور مردم در مساجد و شرکت در برنامه­های قرآنی و حمایت از فعالیت­های قرآنی مساجد

·        معرفی و تببین فعالیت­ها و برنامه­های قرآنی کانون های مساجد در ایام ماه مبارک رمضان و استمرار و تداوم آن در طی سال

·        تبیین بحث خیرین و نذر قرآنی برای حمایت از فعالیت­های قرآنی مساجد

ج) اطلاع­رسانی و تبلیغات:

- تبلیغات (محیطی و رسانه­ای)

- تهیه و توزیع دعوت نامه با امضای امام جماعت مسجد برای خانواده­ها برای شرکت در مراسم

د) برنامه­های محتوایی مراسم (پیشنهادی) :

برنامه های محتوایی مراسم در  چهار بخش به شرح ذیل تقسیم بندی می­شود:

1-    برنامه­های روز مراسم :

برنامه­ هایی هستند که پیشنهاد می­شود برای روز مراسم برنامه­ریزی و اجرایی شوند.

2-    برنامه­ های روزانه ماه مبارک رمضان:

برنامه­هایی هستند که پیشنهاد می­شود در طول ماه مبارک رمضان برنامه­ریزی و اجرایی شوند.

3-     برنامه ­های جنبی :

برنامه­هایی هستند که پیشنهاد می­شود در کنار برنامه اصلی مراسم در صورت وجود شرایط و تامین امکانات، اجرا شوند.

4-    برنامه ­های سالیانه :

برنامه­هایی هستند پیشنهاد می­شود برای بعد ازماه مبارک رمضان در نظرگرفته شده و عوامل مسجد نسبت به اجرای آن در طی سال اقدام می­کنند.

ه ) مکان برگزاری مراسم :

 ·        موارد زیر برای مکان برگزاری مراسم در نظرگرفته شود:

-        از موقعیت جغرافیایی مناسب برای رفت و آمد برخوردار باشد.

-        تناسب بین فضای مراسم با جمعیت شرکت کننده رعایت شود.

-        تمهیدات و امکانات لازم برای برگزاری مراسم در نظر گرفته شود.

-        با امام جماعت، هیئت امناء، بسیج و .... هماهنگی لازم در مورد مکان مراسم، صورت پذیرد

 و )     زمان برگزاری مراسم :

-        مراسم در روز 29 ماه شعبان (شب اول ماه مبارک رمضان) اجرا شود.

-        مدت کلی مراسم با تشخیص مجریان برنامه می­باشد که باتوجه به امکانات، ظرفیت و شرایط مسجد و حجم و نوع برنامه تعیین می­شود.

-        پیشنهاد می­شود مراسم از اذان مغرب برگزار شود .

ز )     تذکرات اجرایی :

-        از اجرای مراسم در جایی غیر از مسجد مثل سالن همایش و... خودداری شود.

-        از اجرای قرعه­کشی عمومی در آخر جلسه برای حضور از ابتدا تا انتهای مراسم شرکت­کنندگان استفاده شود.

-        مسابقه قرآنی برای حاضرین در نظر گرفته شود.